Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

morum PM

  • 1 morum

    mōrum, i, n. mûre (fruit).    - [gr]gr. μῶρον ou μόρον. [st1]1 [-] mûre, fruit du mûrier.    - Virg. B. 6, 22; Plin. 15, 96. [st1]2 [-] mûre sauvage.    - Ov. M. 1, 105.
    * * *
    mōrum, i, n. mûre (fruit).    - [gr]gr. μῶρον ou μόρον. [st1]1 [-] mûre, fruit du mûrier.    - Virg. B. 6, 22; Plin. 15, 96. [st1]2 [-] mûre sauvage.    - Ov. M. 1, 105.
    * * *
        Morum, mori, neut. gen. Fructus mori arboris. Une meure.

    Dictionarium latinogallicum > morum

  • 2 morum

    morum morum, i n ежевика

    Латинско-русский словарь > morum

  • 3 morum

    mōrum, ī n. (греч.)

    Латинско-русский словарь > morum

  • 4 morum

    mōrum, ī, n. (μῶρον u. μόρον), I) die Maulbeere, Plin. 15, 96 sq. Verg. ecl. 6, 22. Hor. sat. 2, 4, 22. Ov. met. 4, 127. Edict. Diocl. 6, 77. – II) die Brombeere, Plin. 24, 117. Ov. met. 1, 105.

    lateinisch-deutsches > morum

  • 5 morum

    mōrum, ī, n. (μῶρον u. μόρον), I) die Maulbeere, Plin. 15, 96 sq. Verg. ecl. 6, 22. Hor. sat. 2, 4, 22. Ov. met. 4, 127. Edict. Diocl. 6, 77. – II) die Brombeere, Plin. 24, 117. Ov. met. 1, 105.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > morum

  • 6 mōrum

        mōrum ī, n, μῶρον, a mulberry: nigra mora, H., V., O.—A blackberry, O.
    * * *
    mulberry; fruit of the black mulberry

    Latin-English dictionary > mōrum

  • 7 morum

    mōrum, i, n., = môron and moron, a mulberry; a blackberry:

    nigra mora,

    Hor. S. 2, 4, 22; cf. Plin. 15, 24, 27, § 96:

    in duris haerentia mora rubetis,

    Ov. M. 1, 105; cf. Plin. 24, 13, 73, § 117.

    Lewis & Short latin dictionary > morum

  • 8 Censor morum

    Блюститель нравов - о цензорах, см. Censūra morum
    Амурец, которому г. Голицынский дал гривенник, был очень здоров, однако это не помешало ему замерзнуть; стало быть, он действительно был в крайности, потому что даже автор "уличных типов", строгий censor morum, не говорит положительно о том, что он замерз в пьяном виде. (Д. И. Писарев, Несоразмерные претензии.)
    Если Вы скажете, что каторжник - не лютый зверь и не грязная гадина, что в нем не замерли лучшие инстинкты человеческой природы, что он способен подняться на ноги и начать новую жизнь, то суровые мудрецы, солидные моралисты и непогрешимые censores morum сочтут себя оскорбленными до глубины души. (Он же, Погибшие и погибающие.)
    У меня готовы почти четыре песни "Дон-Жуана" (а полностью три). Я получил от моего censor morum в женском образе дозволение продолжать поэму при условии, что она будет непорочной; поэтому я как мог соблюдал пристойность. (Джордж Байрон - Томасу Муру, 27.VIII 1822.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Censor morum

  • 9 Censūra morum

    Цензура нравов; наблюдение за соблюдением норм морали - одна из обязанностей цензоров в республиканском Риме.
    Даниил наш, как и следует в споре, не сдавался. Мне стало все это надоедать и я - сказал ему: "знаете ли что, - если вас особенно прельщает censura morum и суровая должность моралиста вам так нравится, возьмите что-нибудь оригинальное. Я вам, пожалуй, укажу типы вреднее не только мертвых, но и живых лишних людей". (А. И. Герцен, Лишние люди и желчевики.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Censūra morum

  • 10 Custos morum

    "Страж нравов", блюститель нравов.
    Так в древнем Риме называли цензоров.

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Custos morum

  • 11 Custos morum

    Latin Quotes (Latin to English) > Custos morum

  • 12 mos

    mōs, mōris, m. (vgl. μῶμαι, μῶσθαι), der Wille eines Menschen, I) der Eigenwille, Eigensinn, alieno more od. ex more alīus vivere, Ter.: oboediens fuit mori patris, Plaut.: dominae pervincere mores, den Eigensinn, Prop. – morem alcī gerere, den Willen tun, zu Willen sein, willfahren, Cic. u.a.: morem gerere voluntati alcis, Cic. u. Nep.: morem gerere animo, sein Mütchen kühlen, Ter.: sine me in hac re mihi gerere morem, laß mich gewähren, Ter.: adulescentulo morem gestum oportuit, Ter.

    II) der für die Handlungsweise zur Regel gewordene Wille, A) eig., die Sitte, d.i. 1) die Sitte, das Herkommen, die Gewohnheit, der Gebrauch, die Mode, a) übh.: mos antiquus, Cic. u.a.: omnis divinus humanusque mos, Liv.: mos improbus, Plaut.: mores mali, Plaut.: peregrini, Liv. u. Iuven.: mos pravus, Tac., perversus, Cic.: mores prisci, Liv.: mores maiorum, Liv.: mos solitus, Sen.: sollemnis, Liv.: traditus a maioribus mos, Liv.: traditus ab antiquis mos, Hor. u. Liv.: mos vetus, Tac., vetustus, Tac.: mos Romanorum, Macr.: mores vetusti Carthaginiensium, Nep.: mores legesque Lacedaemoniorum, Gell.: mos ritusque sacrorum, Verg.: mos militiae, Dienstvorschrift, Tac.: lavandi mos, das Baden (als Sitte), Augustin. epist. 54, 10. – accommodare suos mores ad ea, Liv.: adumbrare (kopieren) Macedonum morem, Curt.: qui mos cui potius quam consuli magis usurpandus colendusque est (beobachtet und heilig gehalten werden), Plin. pan.: qui gentis mores condiderunt (begründeten), Curt.: constituere (fest ordnen) regni mores, Liv.: pleraque in iure non legibus sed moribus constant, Quint.: corruptis civitatis moribus, Nep.: de more suo decedere, Cic.: deduci ad parentium (Eltern) consuetudinem moremque, Cic.: proxime morem Romanum ordinati, ganz nach röm. Muster, Liv.: eum ultra Romanorum ac mortalium etiam morem curabant, Sall. hist. fr.: esse in more maiorum (v. Gesetzen, Gebräuchen), Cic.: quod in patriis est moribus, nach der Väter Weise, Cic.: quod moris est, Sen.: ut mos est amicorum, Cic.: ut mos fuit Bithyniae regibus, Cic.: ut moris est, Tac.: ut Domitiano moris erat, Tac.: sicuti Pompeio moris erat, Vell. – mos est m. folg. Genet. Gerund., quia mos est ita rogandi, roga, Cic.: u. alci mos est m. folg. Genet. Gerund., quibus peractis morem sibi discedendi fuisse, seien sie allemal auseinander gegangen, Plin. ep. – mos est od. alcis mos est m. folg. Infin., fabam utique ex frugibus referre mos est auspicii causā, Plin.: magorum mos est non humare corpora suorum, Cic.: hic mos erat patrius Academiae, adversari semper omnibus in disputando, Cic.: mos erat civitatis velut publico latrocinio partam praedam dividere, Liv.: quae mos erat praestare defunctis, Sen.: u. alci mos est m. Infin., quibus inter acerrimam saepe pugnam in recentem equum ex fesso transultare mos erat, Liv.: quibus omnia honesta atque inhonesta vendere mos erat, Sall.: virginibus Tyriis mos est gestare pharetram, Verg. – moris est u. alci moris est m. folg. Infin., quod (pomoerium) numquam proferre moris apud antiquos fuit, Sen. de brev. vit. 13, 8: moris quippe tum erat quamquam praesentem (Caesarem) scripto adire, Tac. ann. 4, 39, 1: fuit moris antiqui eos... aut honoribus auf pecuniā ornare, Plin. ep. 3, 21, 3: sciant, quibus moris est inlicita mirari, Tac. Agr. 42: illis moris erat leges, quas ut contrarias prioribus legibus arguebant, aliarum collatione convincere, Plin. ep. 2, 19, 8 (vgl. übh. die Beispielsammlung bei Schwarz Plin. pan. 13, 3 u. 82, 5. Kritz Tac. Germ. 13, 1 u. Tac. Agr. 33, 1 u. 39, 1. Clav. Suet. in v. mos). – mos est m. folg. Acc. u. Infin. Act. od. Pass., mos erat lustrationis sacro peracto decurrere exercitum, Liv. 40, 6, 5: quā (populari oratione) mos est Athenis laudari in contione eos qui sint in proeliis interfecti, Cic. or. 151: in ipso discrimine, quo templa deis immortalibus voveri mos erat, Liv. 10, 42, 7 (u. so Liv. 3, 55, 12; 30, 17, 13; 37, 24, 4): vota, quae in proximum lustrum suscipi mos est, Suet. Aug. 97, 1. – moris est mit Acc. u. Infin. Act. u. Pass., quem semper illi astare moris fuit, *Vell. 2, 40, 3 H.: intra illud tempus, quo elugere virum moris est, Edict. praet. bei Iulian. dig. 3, 2, 1 u. Frgm. Vat. § 320: moris est advocationibus quoque praesides interdicere, Ulp. dig. 48, 19, 9 pr.: moris est ab imperatore ducturo triumphum consules invitari ad cenam, Val. Max. 2, 8, 6. – mos est od. moris est m. folg. ut u. Konj., mos est hominum, ut nolint eundem pluribus rebus excellere, Cic.: negavit moris esse Graecorum, ut in convivio virorum accumberent mulieres, Cic. – moris est m. folg. ne u. Konj., moris erat apud antiquos, ne quis adederet possessiones suas, Schol. Iuven. 1, 95. – fecerat sibi morem (er hatte die S. angenommen) cum tyranno inter paucos ordines circumeundi, Liv.: habebat hoc moris (er hatte es so an der Gewohnheit), quotiens intrasset fidelior amicus, Plin. ep. 1, 12, 7: inducere hoc in mores nostros, Cic.: inducere hunc morem novorum iudiciorum in rem publicam, Cic.: primus hunc morem audiendi induxit Largus Licinius, Plin. ep.: imitari devictarum gentium mores, Curt.: inferre peregrinos mores, Iuven.: quarum (civitatum) mores lapsi ad mollitias pariter sunt immutati cum cantibus, Cic.: hunc morem labefactare conatus, Liv.: si rationum referendarum ius vetus et mos antiquus maneret, Cic.: mutare veterem et quasi avitum gentibus morem novā imperii cupiditate, Iustin.: legi moribusque parendum est, Cic.: alcis aedilitas maxime prosternit mores, Plin.: pervertere vetustos mores Carthaginiensium, Nep.: percrebruerat eā tempestate pravissimus mos, Tac.: quod in morem vetustas vulgi approbatione perduxit, Cic.: mos non placebat m. folg. Acc. u. Infin., Liv. 2, 53, 5: quae in mores recepta sunt, Quint.: disciplinam militarem ad priscos redigere mores, Liv.: reducere intermissum tam diu morem in publicum consulendi, Plin. ep.: post longam intercapedinem reducere morem transvectionis, Suet.: referre antiquum morem, ut etc., Suet.: hunc morem cursus primus Ascanius rettulit, Verg.: et relatus inconditae olim vitae mos, ut omne ius in viribus esset, Sall. fr.: regi neque moribus neque lege aut imperio cuiusquam, Sall.: retinere eum morem, Cic.: in ea epistula non esse solitum morem secutum, Sen.: servare traditum ab antiquis morem, Hor.: morem eum diu servasse, Mela: non inutilem servare morem, Quint.: in quo (iudicio) non mos consuetudoque servata, Cic.: hunc antiquitus morem servare, ut etc., Liv.: solvere traditum a maioribus morem de omnibus senatum consulendi, Liv.: eum morem tenere (festhalten, beobachten), Cic.: hunc morem sacrorum tenere, Verg.: morem suum adhuc tenere (v. Massilia), Mela.: morem traditum (esse) a maioribus, ut etc., Liv.: veterem illam excellentemque prudentiam Graecorum ad nostrum usum moremque transferre, für uns benutzen u. unserer Weise anpassen, Cic.: in Romanos mores transire (Ggstz. intra peregrina exempla manere), Sen.: iam dolor in morem venit meus, schon zur G. ward mein Schm., Ov.: quod iam in morem venerat, ut sine publica auctoritate fieret, Liv. 42, 21, 7: quod tum in morem verterat (als Parenthese), wie das damals schon gewöhnlich war, Tac. – im Abl. od. m. Praepp. zu adverbialen Wendungen, omnium Latine loquentium more, Cic.: more maiorum, Plaut., Cic. u.a.: more institutoque maiorum, Cic.: more hominum, wie gewöhnlich in der Welt, Plaut. u. Ter. (s. Spengel Ter. Andr. 967): more pecorum, Sall. hist. fr.: more pecudum, Curt.: meo, tuo, suo more, Cic.: miro more, Ov.: solito more, Sen. u.a.: usitato more, Cic.: vetusto more, Tac.: vetere apud Germanos more, Tac.: ex od. e more, Verg., Plin. ep., Suet. u.a.: vetere ex more, Tac.: prisco e more, Ov.: ex more Persarum, Nep.: ex aliorum more, Sall.: de more, Verg., Plin. pan. u. Suet.: solito de more, Verg. u. Arnob.: de more rituque priscae religionis, Suet.: contra morem maiorum, Cic. u. Sall.: praeter morem, Ter.: supra morem, Verg.: facinus sine more! Stat. – b) insbes.: α) die Unsitte, das Unwesen, mos partium popularium et factionum, Sall. Iug. 41, 1: omittendus mos hic, quem agitis, Sall. hist. fr. 3, 61, 14 (3, 82, 14): qui mos est in publicum procurrendi et obsidendi vias et viros alienos appellandi? Liv. 34, 2, 9. – β) die (bes. die verderbte) Sitte der Menschen, der Zeit, die (bes. die verderbten) Sitten der Menschen, der Zeit, der (herrschende) Zeitgeist, die Mode, teils m. Genet. saeculi, temporum, wie huius saeculi more, Sen.: saeculi mores, Flor.: mores temporum, Plin. ep. – teils bl. mos, mores, zB. ambitio iam more sancta est, Plaut.: petere honorem pro flagitio more fit, Plaut.: si demutant mores ingenium tuum, Plaut.: mores leges perduxerunt iam in potestatem suam, Plaut.: praesertim cum hi mores tantum iam ad nimiam levitatem et ad ambitionem incubuerint, Cic.: quoniam ita se mores habent, Sall.: ita se habent mores, ut etc., Vell.: novis moribus favere (huldigen), Plin.

    2) die Sitte = das Betragen, Benehmen, die Lebensart, Aufführung, a) übh.: qui istic mos est? Ter. heaut. 562. – gew. Plur. mores, die Sitten, das Wesen, Benehmen, der Wandel (Lebenswandel), das Temperament, der Charakter, praefectus morum, Sittenrichter (zu Karthago), Nep.: praefectura morum, Sittenrichteramt (in Rom), Suet.: morum perversitas alcis, Suet.: imitatio morum alienorum, quae ηθοποιΐα dicitur, Quint. – mores commodi, Cic.: dissoluti, Phaedr. u. Eutr.: mores feri immanisque natura, Cic.: alcis mores integri, iusti, religiosi, timidi, perferentes iniuriarum, Cic.: mores nocentissimi, ganz ruchlose, Quint.: mores perditi, Cic.: mores pessimi, Tac.: mores pudici, severi, Plin.: suavissimi, Cic.: varii, ungleicher Wandel, Tac.: sordidum me et incultis moribus aiunt, ungeschlacht, Sall.: o rem minime aptam meis moribus! Cic.: vir probus et morum veterum, Eutr. – abire in avi mores atque instituta, Liv.: astringere disciplinae severitate alcis mores, Quint.: colligere ex vultibus hominum mores, Petron.: compescere mores rabidos, Ov.: pars una philosophiae, quā mores conformari putantur, Cic.: congruere cum alcis moribus et natura, Cic.: hoc vitā et moribus comprobare, Cic.: conveniunt mores, ihr Wesen (Charakter) stimmt überein, Ter.: describere hominum sermones moresque, Cic.: diutius durant exempla quam mores, Strafexempel als der Wandel eines Menschen, Tac.: repente exuere antiquos mores, Liv.: formare novos collegas in suos mores, Liv.: sui cuique mores fingunt fortunam hominibus, Poët. vet. bei Nep.: suis ea (fortuna) cuique fingitur moribus, Poët. vet. bei Cic.: imitari avi mores disciplinamque, Cic.: induere severos, non modo pudicos mores, Plin.: quae res tam repente mutavit mores tuos? Ter.: pellucent mores ex voce atque actione, Quint.: perdere liberorum suorum mores, Quint.: referre alienos mores ad suos, Nep. – v. Temperament, Character der Tiere, mores (equorum) autem laudantur, qui sunt ex placido concitati et ex concitato mollissimi, Colum.: mores huius pecudis (der Stiere) probabiles habentur, qui sunt propiores placidis quam concitatis, sed non inertes, Colum. – b) bes.: α) gute Sitten, gute Aufführung (guter Lebenswandel), gutes Betragen (vgl. Korte Lucan. 1, 161. Hildebr. Apul. apol. 75. p. 592), mores et vitia, Manil.: periere mores, Sen.: quis (= quibus) neque mos neque cultus erat, ohne (durch Gesetz geregelte) Sitte u. Zucht, Verg.: postquam res eorum civibus moribus (Gesittung) agris aucta, Sall. Cat. 6, 3. – euphem., mores meretricis, gefälliges Betragen = Gefälligkeiten, Gunstbezeigungen, Plaut. most. 286. – β) schlechte Sitten, schlechte Aufführung (schlechter Lebenswandel), schlechtes Betragen, si per mores nostros liceret, Tac. hist. 3, 72.

    B) übtr.: 1) die Art und Weise, Natur, Beschaffenheit, a) übh.: caeli, Verg.: siderum, Verg.: more, ad morem od. in morem, nach Art, wie, mit folg. Genet., Cic., Verg. u. Quint. – b) Die Art, ein Kleid zu tragen, die Tracht, Mode, eodem ornatu et populum vestiri iubet: quem morem vestis exinde gens universa tenet, Iustin. 1, 2, 3.

    2) das Gesetz, die Vorschrift, Regel, mores viris ponere, Verg.: regere populos pacisque imponere morem, Verg. – übtr., v. Lebl., more palaestrae, Hor.: ferrum patitur mores, nimmt Gesetze an, gehorcht, Plin.: sine more furit tempestas, regellos, ohne sich an Gesetze zu binden, unerhört, entsetzlich, Verg.: in morem, regelmäßig, gehörig, Verg.

    lateinisch-deutsches > mos

  • 13 mos

    mōs, mōris, m. (vgl. μῶμαι, μῶσθαι), der Wille eines Menschen, I) der Eigenwille, Eigensinn, alieno more od. ex more alīus vivere, Ter.: oboediens fuit mori patris, Plaut.: dominae pervincere mores, den Eigensinn, Prop. – morem alcī gerere, den Willen tun, zu Willen sein, willfahren, Cic. u.a.: morem gerere voluntati alcis, Cic. u. Nep.: morem gerere animo, sein Mütchen kühlen, Ter.: sine me in hac re mihi gerere morem, laß mich gewähren, Ter.: adulescentulo morem gestum oportuit, Ter.
    II) der für die Handlungsweise zur Regel gewordene Wille, A) eig., die Sitte, d.i. 1) die Sitte, das Herkommen, die Gewohnheit, der Gebrauch, die Mode, a) übh.: mos antiquus, Cic. u.a.: omnis divinus humanusque mos, Liv.: mos improbus, Plaut.: mores mali, Plaut.: peregrini, Liv. u. Iuven.: mos pravus, Tac., perversus, Cic.: mores prisci, Liv.: mores maiorum, Liv.: mos solitus, Sen.: sollemnis, Liv.: traditus a maioribus mos, Liv.: traditus ab antiquis mos, Hor. u. Liv.: mos vetus, Tac., vetustus, Tac.: mos Romanorum, Macr.: mores vetusti Carthaginiensium, Nep.: mores legesque Lacedaemoniorum, Gell.: mos ritusque sacrorum, Verg.: mos militiae, Dienstvorschrift, Tac.: lavandi mos, das Baden (als Sitte), Augustin. epist. 54, 10. – accommodare suos mores ad ea, Liv.: adumbrare (kopieren) Macedonum morem,
    ————
    Curt.: qui mos cui potius quam consuli magis usurpandus colendusque est (beobachtet und heilig gehalten werden), Plin. pan.: qui gentis mores condiderunt (begründeten), Curt.: constituere (fest ordnen) regni mores, Liv.: pleraque in iure non legibus sed moribus constant, Quint.: corruptis civitatis moribus, Nep.: de more suo decedere, Cic.: deduci ad parentium (Eltern) consuetudinem moremque, Cic.: proxime morem Romanum ordinati, ganz nach röm. Muster, Liv.: eum ultra Romanorum ac mortalium etiam morem curabant, Sall. hist. fr.: esse in more maiorum (v. Gesetzen, Gebräuchen), Cic.: quod in patriis est moribus, nach der Väter Weise, Cic.: quod moris est, Sen.: ut mos est amicorum, Cic.: ut mos fuit Bithyniae regibus, Cic.: ut moris est, Tac.: ut Domitiano moris erat, Tac.: sicuti Pompeio moris erat, Vell. – mos est m. folg. Genet. Gerund., quia mos est ita rogandi, roga, Cic.: u. alci mos est m. folg. Genet. Gerund., quibus peractis morem sibi discedendi fuisse, seien sie allemal auseinander gegangen, Plin. ep. – mos est od. alcis mos est m. folg. Infin., fabam utique ex frugibus referre mos est auspicii causā, Plin.: magorum mos est non humare corpora suorum, Cic.: hic mos erat patrius Academiae, adversari semper omnibus in disputando, Cic.: mos erat civitatis velut publico latrocinio partam praedam dividere, Liv.: quae mos erat praestare defunctis, Sen.: u. alci mos est m.
    ————
    Infin., quibus inter acerrimam saepe pugnam in recentem equum ex fesso transultare mos erat, Liv.: quibus omnia honesta atque inhonesta vendere mos erat, Sall.: virginibus Tyriis mos est gestare pharetram, Verg. – moris est u. alci moris est m. folg. Infin., quod (pomoerium) numquam proferre moris apud antiquos fuit, Sen. de brev. vit. 13, 8: moris quippe tum erat quamquam praesentem (Caesarem) scripto adire, Tac. ann. 4, 39, 1: fuit moris antiqui eos... aut honoribus auf pecuniā ornare, Plin. ep. 3, 21, 3: sciant, quibus moris est inlicita mirari, Tac. Agr. 42: illis moris erat leges, quas ut contrarias prioribus legibus arguebant, aliarum collatione convincere, Plin. ep. 2, 19, 8 (vgl. übh. die Beispielsammlung bei Schwarz Plin. pan. 13, 3 u. 82, 5. Kritz Tac. Germ. 13, 1 u. Tac. Agr. 33, 1 u. 39, 1. Clav. Suet. in v. mos). – mos est m. folg. Acc. u. Infin. Act. od. Pass., mos erat lustrationis sacro peracto decurrere exercitum, Liv. 40, 6, 5: quā (populari oratione) mos est Athenis laudari in contione eos qui sint in proeliis interfecti, Cic. or. 151: in ipso discrimine, quo templa deis immortalibus voveri mos erat, Liv. 10, 42, 7 (u. so Liv. 3, 55, 12; 30, 17, 13; 37, 24, 4): vota, quae in proximum lustrum suscipi mos est, Suet. Aug. 97, 1. – moris est mit Acc. u. Infin. Act. u. Pass., quem semper illi astare moris fuit, *Vell. 2, 40, 3 H.: intra illud tempus, quo elugere virum moris est, Edict. praet. bei Iulian.
    ————
    dig. 3, 2, 1 u. Frgm. Vat. § 320: moris est advocationibus quoque praesides interdicere, Ulp. dig. 48, 19, 9 pr.: moris est ab imperatore ducturo triumphum consules invitari ad cenam, Val. Max. 2, 8, 6. – mos est od. moris est m. folg. ut u. Konj., mos est hominum, ut nolint eundem pluribus rebus excellere, Cic.: negavit moris esse Graecorum, ut in convivio virorum accumberent mulieres, Cic. – moris est m. folg. ne u. Konj., moris erat apud antiquos, ne quis adederet possessiones suas, Schol. Iuven. 1, 95. – fecerat sibi morem (er hatte die S. angenommen) cum tyranno inter paucos ordines circumeundi, Liv.: habebat hoc moris (er hatte es so an der Gewohnheit), quotiens intrasset fidelior amicus, Plin. ep. 1, 12, 7: inducere hoc in mores nostros, Cic.: inducere hunc morem novorum iudiciorum in rem publicam, Cic.: primus hunc morem audiendi induxit Largus Licinius, Plin. ep.: imitari devictarum gentium mores, Curt.: inferre peregrinos mores, Iuven.: quarum (civitatum) mores lapsi ad mollitias pariter sunt immutati cum cantibus, Cic.: hunc morem labefactare conatus, Liv.: si rationum referendarum ius vetus et mos antiquus maneret, Cic.: mutare veterem et quasi avitum gentibus morem novā imperii cupiditate, Iustin.: legi moribusque parendum est, Cic.: alcis aedilitas maxime prosternit mores, Plin.: pervertere vetustos mores Carthaginiensium, Nep.: percrebruerat eā tempestate pravissimus mos,
    ————
    Tac.: quod in morem vetustas vulgi approbatione perduxit, Cic.: mos non placebat m. folg. Acc. u. Infin., Liv. 2, 53, 5: quae in mores recepta sunt, Quint.: disciplinam militarem ad priscos redigere mores, Liv.: reducere intermissum tam diu morem in publicum consulendi, Plin. ep.: post longam intercapedinem reducere morem transvectionis, Suet.: referre antiquum morem, ut etc., Suet.: hunc morem cursus primus Ascanius rettulit, Verg.: et relatus inconditae olim vitae mos, ut omne ius in viribus esset, Sall. fr.: regi neque moribus neque lege aut imperio cuiusquam, Sall.: retinere eum morem, Cic.: in ea epistula non esse solitum morem secutum, Sen.: servare traditum ab antiquis morem, Hor.: morem eum diu servasse, Mela: non inutilem servare morem, Quint.: in quo (iudicio) non mos consuetudoque servata, Cic.: hunc antiquitus morem servare, ut etc., Liv.: solvere traditum a maioribus morem de omnibus senatum consulendi, Liv.: eum morem tenere (festhalten, beobachten), Cic.: hunc morem sacrorum tenere, Verg.: morem suum adhuc tenere (v. Massilia), Mela.: morem traditum (esse) a maioribus, ut etc., Liv.: veterem illam excellentemque prudentiam Graecorum ad nostrum usum moremque transferre, für uns benutzen u. unserer Weise anpassen, Cic.: in Romanos mores transire (Ggstz. intra peregrina exempla manere), Sen.: iam dolor in morem venit meus, schon zur G.
    ————
    ward mein Schm., Ov.: quod iam in morem venerat, ut sine publica auctoritate fieret, Liv. 42, 21, 7: quod tum in morem verterat (als Parenthese), wie das damals schon gewöhnlich war, Tac. – im Abl. od. m. Praepp. zu adverbialen Wendungen, omnium Latine loquentium more, Cic.: more maiorum, Plaut., Cic. u.a.: more institutoque maiorum, Cic.: more hominum, wie gewöhnlich in der Welt, Plaut. u. Ter. (s. Spengel Ter. Andr. 967): more pecorum, Sall. hist. fr.: more pecudum, Curt.: meo, tuo, suo more, Cic.: miro more, Ov.: solito more, Sen. u.a.: usitato more, Cic.: vetusto more, Tac.: vetere apud Germanos more, Tac.: ex od. e more, Verg., Plin. ep., Suet. u.a.: vetere ex more, Tac.: prisco e more, Ov.: ex more Persarum, Nep.: ex aliorum more, Sall.: de more, Verg., Plin. pan. u. Suet.: solito de more, Verg. u. Arnob.: de more rituque priscae religionis, Suet.: contra morem maiorum, Cic. u. Sall.: praeter morem, Ter.: supra morem, Verg.: facinus sine more! Stat. – b) insbes.: α) die Unsitte, das Unwesen, mos partium popularium et factionum, Sall. Iug. 41, 1: omittendus mos hic, quem agitis, Sall. hist. fr. 3, 61, 14 (3, 82, 14): qui mos est in publicum procurrendi et obsidendi vias et viros alienos appellandi? Liv. 34, 2, 9. – β) die (bes. die verderbte) Sitte der Menschen, der Zeit, die (bes. die verderbten) Sitten der Menschen, der Zeit, der (herrschende) Zeitgeist, die Mode, teils m.
    ————
    Genet. saeculi, temporum, wie huius saeculi more, Sen.: saeculi mores, Flor.: mores temporum, Plin. ep. – teils bl. mos, mores, zB. ambitio iam more sancta est, Plaut.: petere honorem pro flagitio more fit, Plaut.: si demutant mores ingenium tuum, Plaut.: mores leges perduxerunt iam in potestatem suam, Plaut.: praesertim cum hi mores tantum iam ad nimiam levitatem et ad ambitionem incubuerint, Cic.: quoniam ita se mores habent, Sall.: ita se habent mores, ut etc., Vell.: novis moribus favere (huldigen), Plin.
    2) die Sitte = das Betragen, Benehmen, die Lebensart, Aufführung, a) übh.: qui istic mos est? Ter. heaut. 562. – gew. Plur. mores, die Sitten, das Wesen, Benehmen, der Wandel (Lebenswandel), das Temperament, der Charakter, praefectus morum, Sittenrichter (zu Karthago), Nep.: praefectura morum, Sittenrichteramt (in Rom), Suet.: morum perversitas alcis, Suet.: imitatio morum alienorum, quae ηθοποιΐα dicitur, Quint. – mores commodi, Cic.: dissoluti, Phaedr. u. Eutr.: mores feri immanisque natura, Cic.: alcis mores integri, iusti, religiosi, timidi, perferentes iniuriarum, Cic.: mores nocentissimi, ganz ruchlose, Quint.: mores perditi, Cic.: mores pessimi, Tac.: mores pudici, severi, Plin.: suavissimi, Cic.: varii, ungleicher Wandel, Tac.: sordidum me et incultis moribus aiunt, ungeschlacht, Sall.: o rem minime
    ————
    aptam meis moribus! Cic.: vir probus et morum veterum, Eutr. – abire in avi mores atque instituta, Liv.: astringere disciplinae severitate alcis mores, Quint.: colligere ex vultibus hominum mores, Petron.: compescere mores rabidos, Ov.: pars una philosophiae, quā mores conformari putantur, Cic.: congruere cum alcis moribus et natura, Cic.: hoc vitā et moribus comprobare, Cic.: conveniunt mores, ihr Wesen (Charakter) stimmt überein, Ter.: describere hominum sermones moresque, Cic.: diutius durant exempla quam mores, Strafexempel als der Wandel eines Menschen, Tac.: repente exuere antiquos mores, Liv.: formare novos collegas in suos mores, Liv.: sui cuique mores fingunt fortunam hominibus, Poët. vet. bei Nep.: suis ea (fortuna) cuique fingitur moribus, Poët. vet. bei Cic.: imitari avi mores disciplinamque, Cic.: induere severos, non modo pudicos mores, Plin.: quae res tam repente mutavit mores tuos? Ter.: pellucent mores ex voce atque actione, Quint.: perdere liberorum suorum mores, Quint.: referre alienos mores ad suos, Nep. – v. Temperament, Character der Tiere, mores (equorum) autem laudantur, qui sunt ex placido concitati et ex concitato mollissimi, Colum.: mores huius pecudis (der Stiere) probabiles habentur, qui sunt propiores placidis quam concitatis, sed non inertes, Colum. – b) bes.: α) gute Sitten, gute Aufführung (guter Lebenswandel), gutes Betragen (vgl.
    ————
    Korte Lucan. 1, 161. Hildebr. Apul. apol. 75. p. 592), mores et vitia, Manil.: periere mores, Sen.: quis (= quibus) neque mos neque cultus erat, ohne (durch Gesetz geregelte) Sitte u. Zucht, Verg.: postquam res eorum civibus moribus (Gesittung) agris aucta, Sall. Cat. 6, 3. – euphem., mores meretricis, gefälliges Betragen = Gefälligkeiten, Gunstbezeigungen, Plaut. most. 286. – β) schlechte Sitten, schlechte Aufführung (schlechter Lebenswandel), schlechtes Betragen, si per mores nostros liceret, Tac. hist. 3, 72.
    B) übtr.: 1) die Art und Weise, Natur, Beschaffenheit, a) übh.: caeli, Verg.: siderum, Verg.: more, ad morem od. in morem, nach Art, wie, mit folg. Genet., Cic., Verg. u. Quint. – b) Die Art, ein Kleid zu tragen, die Tracht, Mode, eodem ornatu et populum vestiri iubet: quem morem vestis exinde gens universa tenet, Iustin. 1, 2, 3.
    2) das Gesetz, die Vorschrift, Regel, mores viris ponere, Verg.: regere populos pacisque imponere morem, Verg. – übtr., v. Lebl., more palaestrae, Hor.: ferrum patitur mores, nimmt Gesetze an, gehorcht, Plin.: sine more furit tempestas, regellos, ohne sich an Gesetze zu binden, unerhört, entsetzlich, Verg.: in morem, regelmäßig, gehörig, Verg.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > mos

  • 14 mos

    mos, mōris, m. [etym. dub.; perh. root ma-, measure; cf.: maturus, matutinus; prop., a measuring or guiding rule of life; hence], manner, custom, way, usage, practice, fashion, wont, as determined not by the laws, but by men's will and pleasure, humor, self-will, caprice (class.; cf.: consuetudo, usus).
    I.
    Lit.:

    opsequens oboediensque'st mori atque imperiis patris,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 54:

    huncine erat aequum ex illius more, an illum ex hujus vivere?

    Ter. Heaut. 1, 2, 24: alieno more vivendum est mihi, according to the will or humor of another, id. And. 1, 1, 125:

    nonne fuit levius dominae pervincere mores,

    Prop. 1, 17, 15: morem alicui gerere, to do the will of a person, to humor, gratify, obey him:

    sic decet morem geras,

    Plaut. Most. 3, 2, 35; Cic. Tusc. 1, 9, 17:

    animo morem gessero,

    Ter. And. 4, 1, 17:

    adulescenti morem gestum oportuit,

    id. Ad. 2, 2, 6; v. gero.—
    II.
    The will as a rule for action, custom, usage, practice, wont, habit:

    leges mori serviunt,

    usage, custom, Plaut. Trin. 4, 3, 36:

    legi morique parendum est,

    Cic. Univ. 11:

    ibam forte Viā Sacrā, sicut meus est mos,

    custom, wont, Hor. S. 1, 9, 1:

    contra morem consuetudinemque civilem,

    Cic. Off. 1, 41, 148:

    quae vero more agentur institutisque civilibus,

    according to usage, according to custom, id. ib.:

    mos est hominum, ut nolint eundem pluribus rebus excellere,

    id. Brut. 21, 84:

    ut mos est,

    Juv. 6, 392;

    moris erat quondam servare, etc.,

    id. 11, 83:

    more sinistro,

    by a perverted custom, id. 2, 87.— So with ut:

    morem traditum a patribus, ut, etc.,

    Liv. 27, 11, 10:

    hunc morem servare, ut, etc.,

    id. 32, 34, 5:

    virginibus Tyriis mos est gestare pharetram,

    it is the custom, they are accustomed, Verg. A. 1, 336:

    qui istic mos est?

    Ter. Heaut. 3, 3, 1:

    mos ita rogandi,

    Cic. Fam. 12, 17, 1:

    ut mos fuit Bithyniae regibus,

    id. Verr. 2, 5, 11, § 27: moris est, it is the custom:

    negavit, moris esse Graecorum, ut, etc.,

    id. ib. 2, 1, 26, § 66; Vell. 2, 37, 5:

    quae moris Graecorum non sint,

    Liv. 36, 28, 4; cf.:

    (aliquid) satis ex more Graecorum factum,

    id. 36, 28, 5:

    ut Domitiano moris erat,

    Tac. Agr. 39.— Plur.:

    id quoque morum Tiberii erat,

    Tac. A. 1, 80:

    praeter civium morem,

    contrary to custom, to usage, Ter. And. 5, 3, 9: sine more, unwonted, unparalleled:

    facinus sine more,

    Stat. Th. 1, 238; so,

    nullo more,

    id. ib. 7, 135:

    supra morem: terra supra morem densa,

    unusually, Verg. G. 2, 227 (cf.:

    supra modum): perducere aliquid in morem,

    to make into a custom, make customary, Cic. Inv. 2, 54, 162:

    quod jam in morem venerat, ut, etc.,

    had become customary, Liv. 42, 21, 7.—
    B.
    In partic., in a moral point of view, conduct, behavior; in plur., manners, morals, character; in a good or bad sense:

    est ita temperatis moderatisque moribus, ut summa severitas summā cum humanitate jungatur,

    manners, Cic. Fam. 12, 27, 1:

    suavissimi mores,

    id. Att. 16, 16, A, 6: boni, id. Fragm. ap. Non. 254, 8.—Prov.:

    corrumpunt mores bonos colloquia mala,

    Vulg. 1 Cor. 15, 33:

    justi,

    Cic. de Or. 2, 43, 184:

    severi et pudici,

    Plin. 28, 8, 27, § 106:

    sanctissimi,

    Plin. Ep. 10, 20, 3: feri immanisque natura, Cic. Rosc. [p. 1168] Am. 13, 38:

    totam vitam, naturam moresque alicujus cognoscere,

    character, id. ib. 38, 109:

    eos esse M'. Curii mores, eamque probitatem, ut, etc.,

    id. Fam. 13, 17, 3; id. de Or. 2, 43, 182:

    mores disciplinamque alicujus imitari,

    id. Deiot. 10, 28:

    perditi,

    id. Fam. 2, 5, 2:

    praefectura morum,

    the supervision of the public morals, Suet. Caes. 76:

    moribus et caelum patuit,

    to good morals, virtue, Prop. 4 (5), 11, 101:

    amator meretricis mores sibi emit auro et purpurā,

    polite behavior, complaisance, Plaut. Most. 1, 3, 128:

    propitiis, si per mores nostros liceret, diis,

    i. e. our evil way of life, Tac. H. 3, 72:

    morum quoque filius,

    like his father in character, Juv. 14, 52:

    ne te ignarum fuisse dicas meorum morum, leno ego sum,

    i. e. my trade, Ter. Ad. 2, 1, 6:

    in publicis moribus,

    Suet. Tib. 33; 42.—
    III.
    Transf.
    A.
    Quality, nature, manner; mode, fashion:

    haec meretrix fecit, ut mos est meretricius,

    Plaut. Men. 5, 4, 8:

    mores siderum,

    qualities, properties, Plin. 18, 24, 56, § 206:

    caeli,

    Verg. G. 1, 51:

    Carneadeo more et modo disputare,

    manner, Cic. Univ. 1:

    si humano modo, si usitato more peccāsset,

    in the usual manner, id. Verr. 2, 2, 3, § 9:

    Graeco more bibere,

    id. ib. 1, 26, 66:

    apis Matinae More modoque,

    after the manner of, like, Hor. C. 4, 2, 27:

    Dardanius torrentis aquae vel turbinis atri More furens,

    Verg. A. 10, 604:

    more novalium,

    Col. 3, 13, 4:

    caeli et anni mores,

    Col. 1, Praef. 23:

    omnium more,

    Cic. Fam. 12, 17, 3; so,

    ad morem actionum,

    Quint. 4, 1, 43:

    elabitur anguis in morem fluminis,

    like, Verg. G. 1, 245:

    in hunc operis morem,

    Hor. S. 2, 1, 63:

    pecudum in morem,

    Flor. 3, 8, 6:

    morem vestis tenere,

    mode, fashion, Just. 1, 2, 3.—
    B.
    A precept, law, rule ( poet. and postAug.):

    moresque viris et moenia ponet,

    precepts, laws, Verg. A. 1, 264; cf.:

    pacis inponere morem,

    id. ib. 6, 852:

    quod moribus eorum interdici non poterat,

    Nep. Ham. 3:

    quid ferri duritiā pugnacius? sed cedit, et patitur mores,

    submits to laws, obeys, is tamed, Plin. 36, 16, 25, § 127:

    ut leo mores Accepit,

    Stat. Ach. 2, 183:

    in morem tonsa coma, = ex more ludi,

    Verg. A. 5, 556.

    Lewis & Short latin dictionary > mos

  • 15 congruentia

    congrŭentĭa, ae, f. [congruens] accord, convenance, proportion, conformité.    - congruentia aequalitasque membrorum, Plin. Ep. 2, 5, 11: la proportion et la régularité des membres.    - congruentia morum, Suet. Oth. 2, 2: conformité de caractère.    - congruentia pronuntiandi, Apul. Apol. 15, 9: la correction du débit.
    * * *
    congrŭentĭa, ae, f. [congruens] accord, convenance, proportion, conformité.    - congruentia aequalitasque membrorum, Plin. Ep. 2, 5, 11: la proportion et la régularité des membres.    - congruentia morum, Suet. Oth. 2, 2: conformité de caractère.    - congruentia pronuntiandi, Apul. Apol. 15, 9: la correction du débit.
    * * *
        Congruentia, congruentiae. Sueton. Congruentia morum. Convenance, Accord, Similitude.

    Dictionarium latinogallicum > congruentia

  • 16 formator

    formātŏr, ōris, m. celui qui donne la forme; créateur.    - formator universi, Sen.: l'architecte du monde, le Créateur.    - formator morum, Plin.-jn.: maître de morale.    - formator alienorum ingeniorum, Quint.: qui façonne les esprits.    - formator imperii, Amm.: fondateur de l'empire.
    * * *
    formātŏr, ōris, m. celui qui donne la forme; créateur.    - formator universi, Sen.: l'architecte du monde, le Créateur.    - formator morum, Plin.-jn.: maître de morale.    - formator alienorum ingeniorum, Quint.: qui façonne les esprits.    - formator imperii, Amm.: fondateur de l'empire.
    * * *
        Formator, pen. prod. formatoris, Verbale: vt Formator animi. Colum. Faconneur, Instructeur.
    \
        Formator morum. Colum. Qui forme et faconne ou instruit.

    Dictionarium latinogallicum > formator

  • 17 Блюститель нравов

    Censor morum; Custos morum

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Блюститель нравов

  • 18 fluxus

    [st1]1 [-] fluxus, a, um: part. passé de fluo. - [abcl][b]a - fluide, liquide, qui coule. - [abcl]b - mou, lâche, pendant, flottant, traînant. - [abcl]c - qui tombe, qui tombe en ruine. - [abcl]d - mou, amolli, énervé, efféminé. - [abcl]e - fragile, chancelant, changeant, passager, de courte durée.[/b]    - fluxum vas, Lucr.: vase qui fuit.    - elementa fluida, Apul.: les éléments fluides.    - fluxa habena, Liv. 38, 29, 6: courroie lâche.    - cingi fluxiore cinctura, Suet. Caes. 45: porter une ceinture trop lâche.    - fluxa arma, Tac. H. 2, 99: armes qu'on ne soutient pas.    - (murorum) aevo fluxa, Tac. H. 2, 22: parties de murs dégradées par le temps.    - fluxus luxu, Apul.: amolli par le luxe.    - Drusus fluxioris vitae erat, Suet. Tib. 52: Drusus avait une vie trop molle.    - nocte dieque fluxi, Tac.: plongés nuit et jour dans les délices.    - spectaculum fluxum, Plin. Pan. 33, 1: spectacle corrupteur.    - fluxa securitas, Gell. 4, 20, 8: insouciance pleine de laisser aller.    - fides fluxa, Sall. Liv.: fidélité chancelante.    - gens fluxa morum, Sil.: peuple inconstant.    - fluxa mens senio, Tac.: raison affaiblie par l'âge.    - fluxa gloria formae, Cic.: éclat éphémère de la beauté.    - fluxa auctoritas, Tac.: pouvoir mal assuré.    - fluxa studia, Tac.: oeuvres qui s'oublient vite. [st1]2 [-] fluxus, fluxus, m.: - [abcl][b]a - écoulement, flux, cours, courant. - [abcl]b - diarrhée.[/b]    - maeandrico fluxu vestem protrahere, Tert. Pall. 4 (fig.): traîner sa robe à terre avec mille ondulations.
    * * *
    [st1]1 [-] fluxus, a, um: part. passé de fluo. - [abcl][b]a - fluide, liquide, qui coule. - [abcl]b - mou, lâche, pendant, flottant, traînant. - [abcl]c - qui tombe, qui tombe en ruine. - [abcl]d - mou, amolli, énervé, efféminé. - [abcl]e - fragile, chancelant, changeant, passager, de courte durée.[/b]    - fluxum vas, Lucr.: vase qui fuit.    - elementa fluida, Apul.: les éléments fluides.    - fluxa habena, Liv. 38, 29, 6: courroie lâche.    - cingi fluxiore cinctura, Suet. Caes. 45: porter une ceinture trop lâche.    - fluxa arma, Tac. H. 2, 99: armes qu'on ne soutient pas.    - (murorum) aevo fluxa, Tac. H. 2, 22: parties de murs dégradées par le temps.    - fluxus luxu, Apul.: amolli par le luxe.    - Drusus fluxioris vitae erat, Suet. Tib. 52: Drusus avait une vie trop molle.    - nocte dieque fluxi, Tac.: plongés nuit et jour dans les délices.    - spectaculum fluxum, Plin. Pan. 33, 1: spectacle corrupteur.    - fluxa securitas, Gell. 4, 20, 8: insouciance pleine de laisser aller.    - fides fluxa, Sall. Liv.: fidélité chancelante.    - gens fluxa morum, Sil.: peuple inconstant.    - fluxa mens senio, Tac.: raison affaiblie par l'âge.    - fluxa gloria formae, Cic.: éclat éphémère de la beauté.    - fluxa auctoritas, Tac.: pouvoir mal assuré.    - fluxa studia, Tac.: oeuvres qui s'oublient vite. [st1]2 [-] fluxus, fluxus, m.: - [abcl][b]a - écoulement, flux, cours, courant. - [abcl]b - diarrhée.[/b]    - maeandrico fluxu vestem protrahere, Tert. Pall. 4 (fig.): traîner sa robe à terre avec mille ondulations.
    * * *
        Fluxus, Adiectiuum. Plin. Destrempé, Qui n'est pas gluant, Qui coule.
    \
        Fluxa vestimenta. Lucanus. Qui ne sont point serrez ne ceincts, Lasches.
    \
        Fluxum pertusumque vas. Lucret. Vaisseau percé, et qui ne tient point d'eaue, Quand l'eaue passe et coule parmi.
    \
        Fluxa. Plaut. Chose de petite duree, et qui se passe legierement.
    \
        Fluxi. Suet. Abandonnez à toutes delices, Effeminez.

    Dictionarium latinogallicum > fluxus

  • 19 magisterium

    măgistĕrĭum, ĭi, n. [st2]1 [-] fonction de chef, dignité de chef, direction, présidence, présidence du festin. [st2]2 [-] enseignement, leçons; conseils. [st2]3 [-] moyen de guérison, traitement. [st2]4 [-] fonction de gouverneur, de pédagogue.    - magisterium morum, Cic.: la charge de censeur, la censure.    - magisterium equitum, Suet.: charge de maître de la cavalerie.
    * * *
    măgistĕrĭum, ĭi, n. [st2]1 [-] fonction de chef, dignité de chef, direction, présidence, présidence du festin. [st2]2 [-] enseignement, leçons; conseils. [st2]3 [-] moyen de guérison, traitement. [st2]4 [-] fonction de gouverneur, de pédagogue.    - magisterium morum, Cic.: la charge de censeur, la censure.    - magisterium equitum, Suet.: charge de maître de la cavalerie.
    * * *
        Magisterium, magisterii. Cice. Maistrise et gouvernement, Instruction. C'est aussi Office et dignité ou magistrat.

    Dictionarium latinogallicum > magisterium

  • 20 quantus

    quantus, a, um [quam] [st1]1 [-] interr.-exclamatif: quel relativement à la grandeur, combien grand.    - quantum adiit periculum! Cic. Fin. 2, 56: quel grand danger il a affronté! --- cf. Cic. Phil. 2, 108; Sest. 121, etc.    - quanto ilium mærore esse adflictum putatis? Cic. Cat. 2, 2: mesurez-vous la profondeur du chagrin qui l'a terrassé?    - quantum facinus ad vos delatum sit, videtis, Cic. Cat. 4, 6: vous voyez quel crime affreux vous est dénoncé, cf. Cic. Dej. 12; Verr. 3, 100, etc.    - scio quantum beneficium petam, Plin. Ep. 10, 94: je sais combien grand est le bénéfice que je demande.    - quantus = quantulus, combien petit.    - quæ... me ipsum pænitet quanta sint, Cic. Or. 130 [form. de modestie]: et ces qualités... je suis le premier à regretter leur insuffisance. [st1]2 [-] relat., [en corrél. avec tantus exprimé ou s.-ent.], m. à m. tel en grandeur: (aussi grand) que.    - quem Euripum, tantas, tam varias habere putatis agitationes fluctuum, quantas perturbationes et quantos æstus habet ratio comitiorum? Mur. 35: est-il un Euripe, à votre avis, pour avoir des agitations dans les flots aussi grandes et aussi diverses que les bouleversements, que les bouillonnements auxquels est sujet le régime des comices?    - tanta est inter eos, quanta maxima potest esse, morum distantia, Cic. Læl. 74: il y a entre eux une différence de caractères aussi grande qu'elle peut l'être le plus = la plus grande qu'on puisse imaginer.    - pollicitus est quantam vellent pecuniam, Cic. Verr pr. 23: il promit autant d'argent qu'ils voulaient.    - quantus non umquam antea, exercitus ad Sutrium venit, Liv. 9, 37, 2: une armée avec un effectif comme on n'en avait encore jamais vu vint à Sutrium.    - quantā maxime poterat vi perculit, Liv. 9, 10, 10: il frappa avec le plus de force qu'il pouvait. --- cf. Liv. 10, 40, 8 ; 21, 41, 4, etc.    - en parenth. quanta mea sapientia est, Plaut. St. 119: vu ma grande sagesse, si j'en crois ma...    - en tête de phrase quantus Athos... Virg. En. 12, 701: tel (en grandeur) l'Athos...    - quantus quantus = quantuscumque.    - quanta quanta hæc mea paupertas est, Ter. Phorm. 904: si grande que soit la pauvreté dans laquelle je me trouve.    - tu, quantus quantu's, Ter. Ad. 394: toi, avec toute ta taille, de la tête aux pieds.    - plur. quanti = quot, Amm. 31, 4, 11.
    * * *
    quantus, a, um [quam] [st1]1 [-] interr.-exclamatif: quel relativement à la grandeur, combien grand.    - quantum adiit periculum! Cic. Fin. 2, 56: quel grand danger il a affronté! --- cf. Cic. Phil. 2, 108; Sest. 121, etc.    - quanto ilium mærore esse adflictum putatis? Cic. Cat. 2, 2: mesurez-vous la profondeur du chagrin qui l'a terrassé?    - quantum facinus ad vos delatum sit, videtis, Cic. Cat. 4, 6: vous voyez quel crime affreux vous est dénoncé, cf. Cic. Dej. 12; Verr. 3, 100, etc.    - scio quantum beneficium petam, Plin. Ep. 10, 94: je sais combien grand est le bénéfice que je demande.    - quantus = quantulus, combien petit.    - quæ... me ipsum pænitet quanta sint, Cic. Or. 130 [form. de modestie]: et ces qualités... je suis le premier à regretter leur insuffisance. [st1]2 [-] relat., [en corrél. avec tantus exprimé ou s.-ent.], m. à m. tel en grandeur: (aussi grand) que.    - quem Euripum, tantas, tam varias habere putatis agitationes fluctuum, quantas perturbationes et quantos æstus habet ratio comitiorum? Mur. 35: est-il un Euripe, à votre avis, pour avoir des agitations dans les flots aussi grandes et aussi diverses que les bouleversements, que les bouillonnements auxquels est sujet le régime des comices?    - tanta est inter eos, quanta maxima potest esse, morum distantia, Cic. Læl. 74: il y a entre eux une différence de caractères aussi grande qu'elle peut l'être le plus = la plus grande qu'on puisse imaginer.    - pollicitus est quantam vellent pecuniam, Cic. Verr pr. 23: il promit autant d'argent qu'ils voulaient.    - quantus non umquam antea, exercitus ad Sutrium venit, Liv. 9, 37, 2: une armée avec un effectif comme on n'en avait encore jamais vu vint à Sutrium.    - quantā maxime poterat vi perculit, Liv. 9, 10, 10: il frappa avec le plus de force qu'il pouvait. --- cf. Liv. 10, 40, 8 ; 21, 41, 4, etc.    - en parenth. quanta mea sapientia est, Plaut. St. 119: vu ma grande sagesse, si j'en crois ma...    - en tête de phrase quantus Athos... Virg. En. 12, 701: tel (en grandeur) l'Athos...    - quantus quantus = quantuscumque.    - quanta quanta hæc mea paupertas est, Ter. Phorm. 904: si grande que soit la pauvreté dans laquelle je me trouve.    - tu, quantus quantu's, Ter. Ad. 394: toi, avec toute ta taille, de la tête aux pieds.    - plur. quanti = quot, Amm. 31, 4, 11.
    * * *
        Quantus, quanta, quantum, Modo relatiuum, modo indefinitum, modo interrogatiuum est, referturque ad numerum et pondus et mensuram. Vae misero mihi, quanta de spe decidi! Terent. O malheureux que je suis, de combien grande esperance ou attente je suis decheut!
    \
        Pecunia numero ac summa sua quanta sit, ostendit. Cic. Quant, ou combien grande.
    \
        Quantus homo in dicendo! Cic. O qu'il est homme scavant! Qu'il parle bien!
    \
        Parit oua quanta anseres. Plin. Aussi grands et gros que ceulx d'une oye.
    \
        Diis immortalibus, quantus maximus poterat, habitus est honos. Liu. Aussi grand qu'il estoit possible de faire.
    \
        Quanta haec mea paupertas est, tamen, etc. Terent. Quelque grande povreté que j'aye.
    \
        Quanta mea sapientia est. Plautus. Selon ce que je pense, Tant que mon sens se peult estendre.
    \
        Tantus et quantus. Cic. Videre mihi videor tantam dimicationem, quanta nunquam fuit. Si grande, que jamais ne fut.
    \
        Quanti, genitiuus, verbis pretii solet addi. Terent. A me argentum, quanti est, sumito. Autant qu'elle vault.
    \
        Quanti conductum erit, aut locatum. Cato. Autant que, etc.
    \
        Sed quanti quanti: bene emitur quod necesse est. Cic. A quelque pris qu'on l'achette, Quoy qu'on l'achette.
    \
        Quanti est negotii? Plaut. Qu'y a il à faire? Y a il tant à faire? Est ce si grande chose?
    \
        Di vestram fidem, quanti est sapere! Terentius. O que c'est grande chose que d'estre sage! Qui scauroit estimer que c'est d'estre sage!
    \
        Hoc quanti putas esse ad famam hominum, ac voluntatem? Cic. Combien pense tu que cela aide et sert à avoir bon renom entre le peuple, et avoir credit envers eulx?
    \
        Expertus quanti fuerit. Plaut. J'ay experimenté sa vaillantise.
    \
        Tu illum nunquam ostendisti quanti penderes. Terent. Combien tu l'estimois.
    \
        Noli spectare quanti homo sit. Cic. De quelle valeur il est.
    \
        Quum scias quanti illum faciam. Cic. Combien je le prise.
    \
        Vide quanti apud me sis. Cic. Combien je t'estime.
    \
        Quanti veheret, interrogaui. Quintil. Combien il prenoit pour sa voiture.
    \
        Docet quanti quenque dimiserit. Cic. Combien il a prins d'un chascun pour le laisser aller.

    Dictionarium latinogallicum > quantus

См. также в других словарях:

  • Morum (gastropod) — Morum Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Mollusca Class: Gastropoda …   Wikipedia

  • Morum Cancellatum — Morum cancellatum …   Wikipédia en Français

  • Morum cancellatum — Morum cancellatum …   Wikipédia en Français

  • Morum amabile — Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Mollusca Class: Gastropo …   Wikipedia

  • Morum bayeri — Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Mollusca Class: Gastropod …   Wikipedia

  • Morum bruuni — Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Mollusca Class: Gastropod …   Wikipedia

  • Morum cancellatum — Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Mollusca Class: Gast …   Wikipedia

  • Morum clatratum — Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Mollusca Class: Gastro …   Wikipedia

  • Morum dennisoni — Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Mollusca Class: Gastro …   Wikipedia

  • Morum exquisitum — Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Mollusca Class: Gastr …   Wikipedia

  • Morum fatimae — Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Mollusca Class: Gastropo …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»